بر طبق مجموعه مقررات موضوعه، وقایع چهارگانه تولد، ازدواج، طلاق و وفات باید در دفاتر ثبت احوال ثبت شوند و در حقیقت این ثبت جنبهی رسمیت و قابل استناد بودن به امور فوق را میدهد.
پیرو مطرح کردن برخی مباحث حقوقی در قالب قراردادهای اجتماعی، مهمترین مواد قانونی راجع به اسناد سجلی و ثبتی را در اختیار مخاطبان محترم قرار میگیرد.
سند سجلی عبارتست از سندی که مطابق مقررات قانونی ثبت احوال به ثبت رسیده و مندرجات آن رسمی و معتبر است.
ماده اول قانون اصلاح قانون ثبت احوال مقرر میدارد: در هر محل، وقایع چهارگانه تولد، ازدواج، طلاق و وفات باید در دفاتر ثبت احوال طبق این قانون ثبت شود.
شناسنامه برگ رسمی است که هویت دارندهی آن را مینماید و به وسیلهی ماموران مربوطه، مطابق دفاتر سجل احوال تنظیم و به صاحب آن داده میشود.
طبق قانون، کلیه اتباع ایران باید دارای شناسنامه باشند.
- ماده 33 قانون اصلاح قانون ثبت احوال نیز مقرر میدارد: اشخاصی که به سن 18 سال تمام رسیدهاند شخصا باید برگ شناسنامه بگیرند و مسوول گرفتن شناسنامهی کسانی که سن آنها کمتر از 18 سال است ولی خاص به ترتیب یا قیم آنهاست و در غیبت ولی، مادر مسوول است برای اولادش که به سن 18 سال نرسیده است درخواست شناسنامه کند.
- هرکس باید دارای نام خانوادگی باشد و اتخاذ نامهای مخصوص که به موجب نظامنامه اداره سجل احوال معین میشود، ممنوع است.
- ماده 38 قانون اصلاح قانون ثبت احوال می گوید: هرکس باید برای خود نام خانوادگی مخصوص انتخاب کند. زوجه و کلیه اولاد و فرزندان ذکور و اناث زوج که در تحت ولایت او هستند به آن نام موسوم خواهند بود.
- کسانی که تحت ولایت نیستند، میتوانند نام خانوادگی دیگری برای خود اختیار کنند.
- مطابق قانون هر کس که اسم خانوادگی او را دیگری بدون حق اتخاذ کرده باشد، می تواند دعوی اقامه کرده و در حدود قوانین مربوط، تغییر نام خانوادگی غاصب را بخواهد.
- دادخواست ابطال شناسنامه و صدور شناسنامهی جدید :
توضیحات : ابطال شناسنامه فعلی و تقاضای صدور شناسنامهی جدید باید متکی بر دلایل قانع کننده باشد.
- معمولا ابطال شناسنامه برای کم کردن سن صورت میگیرد و در این حالت، خواهان مدعی میشود که به عنوان مثال شناسنامه فعلی متعلق به برادرش است و والدین پس از فوت او، آن را باطل نکردهاند.
- در این راستا باید شهودی معرفی شوند و از طرف دادگاه نیز مساله به پزشکی قانونی برای تشخیص صحت ادعا ارجاع میشود.
- پزشکی قانونی با تشریح وضعیت فیزیکی شخص، جواب خود را به دادگاه میدهد.
- دادخواست ابطال شناسنامه به طرفیت ثبت احوال داده میشود و نیازمند استشهاد محلی است.